Butu Vanua- Muaivuso, Yavusa Navakavu.

Ena isevu ni porakaramu vou qo na Butu Vanua, e sikovi kina na koro o Muaivuso ena yavusa o Navakavu ena yasana O Rewa. Qo na kena sagai tiko ga me kilai na itukutuku eso me baleta na yavusa o Navakavu. Na nodra tauyavu, vanua era  gole mai kina, vanua era sema kina, veika era kilai tani kina, ituvaki ni koro, kei na vurevure ni bula ena veisiga.

Tauyavu.

Tukutuku e tauri rawa mai vei Turaga ni koro e Muaivuso o Samuela Tuge ni ra cavutu mai Nabukaluka e Naitasiri. Ra biu vanua mai kea ka ra mai vakoro taumada e Vatuvia. Sa dede nodra mai tiko, sa ra mai vakawa ka tubu na kedra iwiliwili, qo e mai vakavuna na nodra sa biubiu mai me ra mai tawana na vanua o Veisari. Ni oti mai ya, ra toki tale mai ka ra mai tiko ena dua na nodratou tiki ni qele ga e Naicuvalada ena vanua o Namakala. Segani dede nodra mai tiko, yaco tale edua na veileti ikea ka sa mai vakavuna nodra sa mai tiko qo e Muaivuso. Ra yaco mai, sa ra qai mai tawase, eso era sa mai tauyavu ena koro qo o Muaivuso ka so era tiko ena veikoro voleka.

Yavu makawa

E sa kunekune vakayaloka ni dilio na gauna qo me da raica e dua na yavu ni vale vakaViti makawa ena noda veikoro vakaViti. Keitou matalau ni keitou bau lai raica ka butuka e dua ena yavusa o Navakavu. Ena kena itukutuku keitou ciqoma rawa ni sa koya sara ga ya nodra yavu na Taukei kei Navakavu.

Yanuyanu o Namuka

E ciri koto ga e wai volekati Muaivuso edua na yanuyanu ka vakatokai me o Namuka. Qo e nodra yanuyanu na Taukei kei Navakavu. E sega soti sara ni yanuyanu levu, ia sa bau dua dina na vanua vinaka ni vakatakakana. Nuku vulavula vinaka ka qai makare na matasawa, qai mai kuria tu yani na nukurama sa bau vakaciriloloma dina. Ena kena itukutuku e ciqomi ni rau a veitautaka na nodratou vu kei na vu ni vanua o Naqara, Namosi, se o cei ga me liu yani ekea ena mataka ya, sa na nona na yanuyanu o Namuka. Mai dreve na nona inaki na vu mai Naqara ni yaco yani i Namuka sa wawa tu mai kina na vu ni vanua o Navakavu.

Tabu ni Iqoliqoli.

Kevaka da dau vakataroga beka se dau kau tiko mai vei na salusalu ni waitui era dau volitaki tiko qori ena makete e Suva, tiko vakacegu, qori e qolivi sara tiko ga yani ena matasawa qo e Muaivuso. Sa rauta me katoa vinaka tiko na matavura qo baleta sa oti qo e 28 na yabaki na kena tabu tu mai edua na yasa ni qoliqoli qo ka vakania vinaka sara tiko ga mai na Matasawa i Muaivuso. Toso tiko na neitou tiko, keitou qai kila talega ni sega vakadua ni dau gaga na ika ena koro qo, kevaka e dau gaga na ika e Viti taucoko, e sega vakadua e Muaivuso. Qo baleta ni nodratou vu ka vakatawa talega ni yanuyanu o Namuka edau kena Waqawaqa tiko na Dadakulaci. E vakabauti ni bera ni dau curu mai na ika ena nodratou iqoliqoli, e dau vakasavasavataka rawa na nodratou vu ni vanua o Tawa. E ratou vakaraitaka na turaga ni sa dua na veuvuke levu i na lomani yavusa na tabu qo, sa katoa na iqoliqoli, rawati kina na bula, qolivi ka volitaki me ivurevure ni ilavo ka vaka kina na nodra dau lai sarasara yani na gonevuli ena Univesiti ni Ceva.

Cavuti saka tiko na vakavinavinaka ena Vanua saka o Muaivuso, ena Yavusa o Navakavu na kena Itaukei ni rawa ni mai volai vakacaca na kedratou itukutuku.

Qai namaka tale mai na karua ni wasewase ni Butu Vanua, eda na takoso sara yani i colo ena vanua o Waivaka, Namosi.

vurevure: Turagani Koro Muaivuso, Samuela Tuge