Soli ni koronivuli na Nailagobokala Primary School, Naitasiri.

Ena Vakarauwai sa oti , a vakayacori kina na sasaga ni veivakatorocake taki ena soli ni koronivuli na Nailagobokala Primary school ena koro ko Nadovu vei ratou na wekaqu mai colo.

Laki waraki sara toka na basi ni tini [Tacirua Transport] ena vanua ni wawa basi e Sawani ena mataka lailai kei na nanamaki ena vuku ni kena saravi cake na vei delana kei na kena vei tokaitua. Kele mai na basi , vica era sobu mai ka keitou vodo yani e lewe vica tale kei na kena sa tarogi sara na vanua me caka kina na sobu ni oqo e se qai imatai ni gauna me talevi kina na nodratou vanua vakaturaga na wekaqu mai colo.

Sa mua cake na itosotoso ni malumu tu na kena draki qai mai batabata vinaka tu na kena cagi. E kauta vakayawa na noda vakasama nai rairai ni vanua , ni so na delana e cabeti kona rai sara vakayawa , era votu cere mai na vei kau drokadroka bulabula ka so na delana o raica e vaka e lai kabukabu sara tu mai vakayawa ka tatalivaliva sara toka mai kina na kava ni vale.

Sa butuki yani na gaunisala qereqere me sa qeta cake na basi oqo. Dua na ka au siqema ni o draiva sa nona gaunisala ena veisiga ni vaka ga e cici voli ena gaunisala kuluta. Era sobu na sobu kara vodo mai eso , kei na rorogo ni domo ni veivakamocetaki ena kena sa toso nai golegole oqo. Eda vakila na cagi batabata ni robaki keda mai kei na kena rairai vinaka na loga ni veidalo ni tei muria toka na bati ni uciwai. Savasava vinaka nai rairai ni bai ni bulumakau kara bulabula vinaka ni drokadroka vinaka tu na kena veico.

Ena so na vanua , era kaikaila mai ena reki na gone lalai kara sisili toka ena uciwai veivatu ka vaka au mai vakila wale na kena kudukudua. Vica era lesu mai na iteitei ena nodra taubale toka e yasani gaunisala.So era sasamaki toka ena nodra vei dalo , ka dau kena i vakarau tu mera vakabula ,vakamoce se yaloyalo tu mai.

Me vaka ni siga Vakarauwai , sa lewa na tabana ni vuli me laki caka ga e nakoro na soli oqo. Kona sivita na koronivuli na Nailagobokala Primary school ni bera niko yaco ena koro totoka ko Nadovu. Ni vakarau veisau qia o draiva me vakarau kele , sa cevu tu mai na domo ni vakatagi ena kena sa oso tu na veivakatunuloa ena bure e va kei na kena sa cawiri tu na wainivanua gunu vinaka. Na koro ko Nadovu a mai tauyavutaki tiko ena 1965.

Meu kauti keda vakalada ga ki muri se a tauyavu vakacava na koronivuli oqo? Ena dua na siga , rau a gade ka veisiko cake ki Nadovu ko Mr.Lewawere kei Ratu Semi Seruvakula. Rau sa mani tukuna sara vei ratou na qase ni koro de rairai sa kena gauna me ratou sa tekivutaka kina e dua ga na nodratou koronivuli.

Era sa qai bose na turaga kei na cauravou mera sa laki cakacakataka na nodra koronivuli ena were kei na tei kau ena loga ni paini e Lololo. Oti vinaka e tolu na vula era sa qai tadu lesu mai ki nakoro , kara sa kauta tiko mai e $18,000 ,nai lavo saraga ka tauyavutaki kina na koronivuli na  Nailagobokala Primary school.

E vakaraitaka na imatai ni manidia ni koronivuli ko Nacanieli Serutabua ni gauna era sa lesu mai kina , era sa kacivi kece mai na marama kara mai basuka na waqa ni ivola ka tawa toka kina na ilavo mai Lololo ka tukuni vei ira na kena i balebale. Ena sega ni dua vei ira ena vaka ivotavota kina nina vagolei kece ena kena cakacaka taki na iyaya ni koronivuli.

Era tekivu vuli ga na gone ena vale va koro. Ni sa oti vinaka e 6 na yabaki , sa qai mai vakadaberi na koronivuli vou ena vanua ka sa no kina e daidai. Kaya ko Serutabua ni vakatauca na nona lewa na tabana ni vuli mera lesi yani ni Nailagobokala o ira na kena gone mera laki veivakavulivi kina.

E tubu toka na kaila ena veivakatunuloa , sisinai na bilo levu kei na domo ni veidredrevaki ena kena marautaki tiko e dua na siga ni sota vakavuvale kei na veiwekani.

E wasei vaka 4 na kena bure – Seniwalai , Senivuga ,Seniqumu kei na Senigasau. Sa vaka e laki mosi tale vei au ni sa lekaleka wale na gauna ni sota ni dodonu meu na vodo sobu tale mai ena basi ga kau a vodoka cake yani. Sa mani kacivaki mai ke rawa meu na laki solia talega na bilo se i-cocovi me idole ni veika era dodoliga kina na veibure. Au marau vakalevu niu vakaitavi talega ena soqo oqo ena vuku ni nodra veisureti na marama Qasenivuli – Madam Anasimeci Savai. Era a  qai mai tauca rawa na vuvale veiwekani nai solisoli levu e $20,420.90.

Gauna ni soli cocovi , sa mataqu tikoga ki gaunisala , kau sa veiwali lo tiko e lomaqu , kevaka au na calata na basi oqo – au sa na taura sara tu ga na neitou ibole –  Tailevu No Leqa – niu sa na kuvu sobu mai na gaunisala ka ni dodonu meu cakacaka tale ena mataka ni Sigatabu.

Ena gauna oqo sa cecebuya sara tiko na drotini kei Nailagobokala Primary school , ni sa 2 sara na kena British Army , 2 na kena vuniwai ka rau lewe rua tale rau se vuli vuniwai tiko ena gauna oqo,  2 na kena marama nasi kei na 1 na kena Turaga ni ovisa.

Sa yaco mai na gauna ni veitalatala ena sota lekaleka mosimosi. Na veivakamocetaki , lululu kei na bilo ni vakamoce me sa mua lesu tale mai na igolegole kina koroturaga e Suva. Oilei na noqu salusalu Seniwalai e totoka qai mai luva ga e loma ni basi. Na yaloyalo ena yalo e luluvu ena noqu sa loloma vakabibi tu yani vei kemudou na wekaqu na iTaukei Vanuaca. Totoka na nomudou vanua kei na yalomudou.

Dou moce toka rau vakalada ka me tou na sota tale ke balavu na bula.

source:atu kurumudu